Het persoonlijke verhaal van Johan Poort, oprichter Claris Zorgvilla’s

In 1984 begon ik mijn architectenbureau in Wassenaar. Daarmee trad ik in de voetsporen van mijn ouders, die beiden een passie voor architectuur hadden. Mijn kantoor ligt vlak bij hun huis, en mijn vader kwam regelmatig langs voor een kopje koffie en een goed gesprek.

De eerste signalen

In 2010 begonnen de eerste tekenen dat er iets niet in orde was. Op een dag zaten mijn vader en ik samen aan de koffie toen hij plotseling zei: “Ik heb een black-out. Kun je me even helpen? Hoe kom ik ook alweer thuis?” Hoewel vergeetachtigheid ons allemaal weleens overkomt, wist ik meteen dat dit anders was. Zijn route naar huis, slechts een paar minuten lopen, kende hij door en door. Kort daarna volgde de diagnose: vasculaire dementie.

Vanaf dat moment nam mijn moeder de zorg voor hem op zich. Ze hielp hem met dagelijkse taken zoals wassen, aankleden en uit bed halen. Ondanks haar toewijding ging mijn vader langzaam achteruit, en de last voor mijn moeder werd steeds zwaarder.

Zoektocht naar een thuis

In Wassenaar stond een zorgvilla die we samen met mijn ouders bezochten. Maar ondanks de intentie van het gebouw, voelde het niet als een echt thuis voor mijn vader. Het was een oude villa, omgebouwd tot zorginstelling, met krappe kamers en gedeelde badkamers. Het enige vermaak was de gezamenlijke zitkamer, waar bewoners de dagen grotendeels slapend doorbrachten. Dit was niet de omgeving die mijn vader verdiende.

Uiteindelijk vonden we een au pair die mijn moeder ondersteunde met de zorg voor mijn vader, een oplossing die vandaag de dag niet meer zo eenvoudig zou zijn. Samen met een beetje thuishulp konden ze mijn vader verzorgen tot hij vijf jaar later overleed. Zijn overlijden was niet alleen een verdrietig verlies, maar ook een opluchting voor mijn moeder; ze kon eindelijk weer aan zichzelf denken en haar leven oppakken.

Dit moet anders kunnen

Deze ervaring bleef aan me knagen. De samenleving verandert, en het traditionele bejaardentehuis verdwijnt. Toch wordt van ouderen verwacht dat ze langer zelfstandig blijven wonen, ook als de zorgvraag toeneemt. Dit geldt vooral voor ouderen met dementie, die complexe en intensieve zorg nodig hebben. Ik besloot mijn kennis, ervaring en netwerk als architect en hotelontwikkelaar in te zetten om een alternatief te ontwikkelen. Wat zou er nodig zijn om een echt thuis te creëren?

• Een eigen appartement binnen een groter geheel: Veel ouderen voelen zich eenzaam, zeker degenen zonder partner. Met een eigen appartement binnen een gemeenschap is er altijd gezelschap in de buurt.

• Gezamenlijke én privéruimtes: Een gezamenlijke woonkamer waar bewoners samen kunnen zijn, met ook de mogelijkheid om zich terug te trekken in hun eigen appartement.

• Goede maaltijden: Eten is een van de laatste geneugten in het leven van veel ouderen. Vers bereide maaltijden door een kok, met de keuze om samen of alleen te eten, bevorderen het welzijn en de levensvreugde.

• Activiteiten en betrokkenheid: Een leven dat nog altijd gevuld is met keuzes en activiteiten. Actief blijven moet aangemoedigd worden, maar rust moet ook mogelijk zijn.

Mijn vader heeft dit plan nog meegemaakt, maar de uitvoering kwam voor hem helaas te laat. Het kostte jaren om het idee om te zetten in een uitvoerbaar plan, en de eerste Claris Zorgvilla opende pas in 2015 in Wassenaar, na zijn overlijden.

De kracht van een gemeenschap

In een Claris Zorgvilla komt de nieuwe bewoner terecht in een warme, ondersteunende gemeenschap. Dit aspect is vooral waardevol voor alleenstaande ouderen, die vaak te maken hebben met gevoelens van eenzaamheid en isolatie. In een zorgvilla worden ze opgenomen in een omgeving waar betrokkenheid en contact met anderen centraal staan, zonder de druk van een traditionele instelling. Medebewoners en het zorgpersoneel vormen een vertrouwde kring, en de gezamenlijke ruimtes en dagelijkse activiteiten zorgen voor een levendig sociaal netwerk dat zo vaak ontbreekt wanneer iemand alleen woont.

De mantel der liefde

Als oprichter denk ik dagelijks aan deze ervaringen, hoewel ik niet langer bij elk detail betrokken ben. Ik ben vooral trots als ik de kinderen van huidige bewoners hoor zeggen: “Was mijn vader of moeder maar eerder gekomen.” Vaak duurt het namelijk lang voordat familieleden actie ondernemen. Men dekt incidenten af met de ‘mantel der liefde’ en zegt: “Dat kan een keer gebeuren.” Het verloop van dementie verloopt vaak geleidelijk, en daarmee komt ook de acceptatie, totdat er een kantelpunt komt waarbij de mantelzorger het niet meer redt.

De realiteit van vandaag

Ik begrijp heel goed dat mensen bang zijn om de regie over hun leven kwijt te raken. Maar de realiteit is dat de regie vaak al verloren gaat door de ziekte zelf. Elke fase in het leven is waardevol en kan niet worden overgedaan. De meerwaarde van Claris, aan het einde van iemands leven, had ik mijn vader, maar zeker ook mijn moeder, zo gegund.

Een verhaal over het nieuwe thuis

Een van mijn oudste vrienden kreeg helaas last van geheugenproblemen. Hij en zijn vrouw besloten dat het beter zou zijn, als hij bij Claris den Deyl in Wassenaar zou gaan wonen. Lees over een bijzonder moment. Het besef dat Claris voor hem een echt thuis was geworden, een plaats waar hij zich het meest comfortabel voelde en waar hij in rust en warmte verder kon leven.